เมื่อบุพเพสันนิวาส ฟีเวอร์! มารู้จักที่มาคำว่า ออเจ้า ที่ไปไหนใครๆก็พูด

ชั่วโมงนี้ต้องยกให้ "แม่การะเกด"-"พี่หมื่น" และพลพรรคชาวกรุงศรีฯเค้าไปเพราะ"บุพเพสันนิวาส"ส่งกระแสความฮิต ฟีเวอร์ไปทั่วทั้งพระนคร จนไปไหนใครๆก็พ่นคำไทยโบร่ำโบราณตอบโต้กันไป-มา เป็นที่สนุกสนานยิ่งนัก โดยเฉพาะคำว่า "ออเจ้า" ที่ฮิตหนักหน่วงที่สุด

วันนี้เลยจะขอนำเอา ที่มา-ที่ไป มาฝากกันว่า "ออเจ้า" คำนี้ ที่แท้มีความหมายว่ากระไร! เอ้ย อย่างไรกันแน่

โดย เพจ เอกภาษาไทย อักษรฯ จุฬาฯ ได้ให้คำอธิบายเอาไว้ว่า

"หลายๆ คนติดตามชมละคร "บุพเพสันนิวาส" ได้ยินท่านหมื่นเรียกเกศสุรางค์ในร่างการะเกดว่า "ออเจ้า" คงจะรู้สึกสงสัยและไม่คุ้นกับคำนี้

"ออเจ้า" พจนานุกรมราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔ อธิบายว่า เป็นคําโบราณ เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒ ใช้แทนชื่อผู้ที่เราพูดด้วย เช่นในมหาชาติคำหลวง กัณฑ์ชูชก วรรณคดีสมัยอยุธยาตอนต้น มีว่า

"ทชีก็ปรับทุกข์ร้อนทางจะอวดมีว่า ออเจ้าเอ๋ยออเจ้าเราค่อยมั่งมีขึ้นถึงเพียงนี้มีเสียกว่าออเจ้า."

ในเสภาขุนช้างขุนแผน ขุนแผนพูดกับพลายงามเรื่องความฝันเมื่อตอนจะได้นางศรีมาลาว่า

"ขุนแผนฟังความพลายงามเล่า
เอ๊ะออเจ้าช่างฝันดูขันจ้าน
ฝันเช่นนี้มีตำรับแต่บุราณ
ใครฝันมักบันดาลได้เมียดี"

นอกจาก "ออเจ้า" ที่เป็นสรรพนามแล้ว คำว่า "ออ" คำเดียวเดี่ยวๆ ใช้เป็นคำนำหน้าชื่อผู้ที่เราคุยด้วยหรือกล่าวถึง เช่นในเสภาขุนช้างขุนแผน ตอนพูดสู่ขอนางพิมให้พลายแก้ว นางทองประศรีพูดกับนางศรีประจันว่า

"จะขอพันธุ์ฟักแฟงแตงน้ำเต้า
ที่ออเจ้าไปปลูกในไร่ข้า
ทั้งอัตคัตขัดสนจนเงินตรา
จะมาขายออแก้วให้ช่วงใช้"

ซึ่งหมายถึงจะให้พลายแก้วมาเป็น "เจ้าบ่าว" เป็นแรงงานให้บ้านฝ่ายหญิง

หรือตอนที่นางพิมจะเปลี่ยนชื่อเป็นวันทอง นางศรีประจันไปกราบขรัวตาวัดป่าเลไลยก์ ให้ช่วยตรวจดวงชะตา

"ครานั้นจึงท่านขรัวตาจู
พิเคราะห์จับยามดูหาช้าไม่
ครั้นดูรู้ประจักษ์ก็ทักไป
ออพิมพิลาไลยนี่เคราะห์ร้าย
มันตกลงที่นั่งนางสีดา
เมื่อทศพักตร์ลักพาไปสูญหาย
ถ้าแม้นไม่จากผัวตัวจะตาย
ถ้ายักย้ายแก้ไขไม่เป็นไร"

สรุปตัวอย่างจากวรรณคดี คำว่า "ออ" เป็นคำคล้ายคำนำหน้าชื่อคนที่เราพูดด้วยหรือพูดถึง เช่น "ออแก้ว" "ออพิม" "ออพลาย" ส่วน "ออเจ้า" ใช้เป็นสรรพนามบุรุษที่ ๒ ใช้กับผู้น้อยหรือผู้ที่เสมอกันหรือคุ้นเคย"

---
ภาพประกอบจาก ละคร บุพเพสันนิวาส
ที่มาจาก :: FB เอกภาษาไทย อักษรฯ จุฬาฯ