ความจริงจากประวัติศาสตร์! ‘ขุนศรีวิสารวาจา หรือ พี่หมื่น’ เกือบไม่ได้ไปฝรั่งเศส เพราะมีคนใส่ร้าย!?

จดหมายเหตุนี้ระบุว่าออกขุนศรีวิสารวาจา "...เป็นบุตรชายของราชทูตแห่งพระเจ้ากรุงสยามผู้เคยไปเจริญสัมพันธไมตรีที่โปรตุเกส (que le troiʃiéme eʃtoit Fils de l'Ambaʃʃadeur du Roy de Siam en Portugal.)" สอดคล้องกับภาพพิมพ์รูปราชทูตของฝรั่งเศสอีกหลายรูป เช่น รูปหมู่ของราชทูตอุปทูตและตรีทูตผลงานของ นิโกลาส์ เดอ ลาร์แมซแซ็ง (Nicolas de Larmessin) ที่ให้ข้อมูลไว้ตรงกันว่า

"ออกขุนศรีวิสารวาจาตรีทูต ยังหนุ่มแน่นอยู่ อายุราว ๒๕ ถึง ๓๐ ปี บิดาของเขาเคยเป็นราชทูตไปยังประเทศปอร์ตุเกส ก่อนจะได้เป็นตรีทูตไปฝรั่งเศส ออกขุนศรีวิสารวาจาเคยเป็นทูตไปเจริญสัมพันธ์ไมตรีกับจักรวรรดิโมกุลในอินเดียด้วย ปรากฏในปรากฏใน Journal du voyage de Siam fait en 1685. & 1686 หรือจดหมายเหตุรายวันการเดินทางไปสู่ประเทศสยามของ บาทหลวง เดอ ชัวซีย์ (François-Timoléon, abbé de Choisy) ระบุว่า "ตรีทูตเคยไปที่ประเทศโมกุลมาแล้ว" แต่ไม่ชัดเจนว่าตอนนั้นท่านมีตำแหน่งใดในคณะทูต

ความจริงจากประวัติศาสตร์! ‘ขุนศรีวิสารวาจา หรือ พี่หมื่น’ เกือบไม่ได้ไปฝรั่งเศส เพราะมีคนใส่ร้าย!?

ปรากฏในบันทึกของบาทหลวง เดอ ชัวซีย์ วันที่ ๑๓ พฤศจิกายน ค.ศ. ๑๖๘๕ ระบุว่า

"ท่านตรีทูตนั้นเป็นชายหนุ่ม แต่ข้าพเจ้าไม่เชื่อว่าเขาจะได้มา (ประเทศฝรั่งเศส) เพราะเมื่อแปดวันมานี้เองมีผู้ยื่นฎีการ้องทุกข์กล่าวโทษเขาต่อพระเจ้าแผ่นดิน และสมเด็จพระเจ้ากรุงสยามนั้นทรงปรารถนาให้ราชทูตของพระองค์ท่านทุกคนปราศจากมลทินด่างพร้อย"

เข้าใจว่าฎีกาฟ้องร้องฉบับนั้นถูกตีตกไป เพราะออกขุนศรีวิสารวาจายังคงได้เป็นตรีทูตและออกเดินทางไปฝรั่งเศสในที่สุด