ย้อนที่มา ทำไม ตรุษจีน ต้องแจกอั่งเปา-จุดประทัด!

   ตรุษจีน เทศกาลแห่งความสุขที่ทุกคนรอคอย  โดยเฉพาะ "อั่งเปา"  ซองแดงที่บรรจุเงินขวัญถุง  มอบให้แก่เด็กๆ และคนโสด เพื่อเป็นสิริมงคล รวมถึงที่มาการจุดประทัดเสียงดัง  แต่แท้จริงแล้ว ตรุษจีน มีความหมายมากกว่านั้น

ตรุษจีน คือ การเฉลิมฉลองวันขึ้นปีใหม่ตามปฏิทินจีน  เป็นช่วงเวลาแห่งการรวมญาติ  แสดงความกตัญญูต่อบรรพบุรุษ  และเริ่มต้นสิ่งใหม่ๆ ด้วยความเป็นสิริมงคล  มีประเพณีปฏิบัติสืบทอดกันมาอย่างยาวนาน  เช่น การไหว้เจ้า ไหว้บรรพบุรุษ  การรับประทานอาหารมงคล  การเชิดสิงโต  มังกร

ประเพณีเหล่านี้ ล้วนแฝงไปด้วยคติความเชื่อ  และแง่คิดดีๆ มากมาย  สะท้อนให้เห็นถึงวัฒนธรรมอันงดงามของชาวจีน  ที่สืบทอดต่อกันมา  รุ่นสู่รุ่น

ทำไม ตรุษจีน ต้องมอบอั๋งเปา 

การมอบอั่งเปา หรือ ซองแดง ถือเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่สำคัญอย่างหนึ่งในวัฒนธรรมจีน ที่มีประวัติความเป็นมายาวนาน โดยเชื่อกันว่ามีจุดเริ่มต้นมาจาก "ยาซุ่ยเฉียน" (壓祟錢) ในสมัยราชวงศ์ฮั่น (206 ปีก่อนคริสตกาล - ค.ศ. 220)

ยาซุ่ยเฉียน (壓祟錢)

เป็นเหรียญเงินที่ร้อยด้วยด้ายแดง มอบให้แก่เด็ก ๆ ในช่วงเทศกาลตรุษจีน

มีความหมายว่า "เงินปราบปีศาจ" เชื่อกันว่าจะช่วยป้องกันเด็ก ๆ จากวิญญาณชั่วร้าย และนำมาซึ่งโชคลาภ

ในสมัยโบราณ เชื่อกันว่า ปีศาจ "ซุ่ย" (祟) จะออกมาหลอกหลอนเด็ก ๆ ในคืนก่อนวันตรุษจีน ทำให้เด็ก ๆ เจ็บป่วย

วิวัฒนาการของยาซุ่ยเฉียน สู่ อั่งเปา

ต่อมาในสมัยราชวงศ์ซ่ง (ค.ศ. 960 - 1279) ได้มีการเปลี่ยนมาใช้เงินที่ห่อด้วยกระดาษแดงแทน เรียกว่า "หงเปา" (红包) ซึ่งหมายถึง "ซองแดง"

และในสมัยราชวงศ์ชิง (ค.ศ. 1644 - 1911) ประเพณีการมอบ "ยาซุ่ยเฉียน" ได้แพร่หลายไปทั่วประเทศจีน และมีการเรียกเงินในซองแดงนี้ว่า "อั่งเปา" ซึ่งเป็นคำในภาษาจีนแต้จิ๋ว

ความหมายของอั่งเปาในปัจจุบัน

อั่งเปา (红包) หมายถึง ซองสีแดง ที่บรรจุเงิน มอบให้เป็นของขวัญในโอกาสพิเศษต่าง ๆ เช่น เทศกาลตรุษจีน งานแต่งงาน งานวันเกิด

สีแดง ถือเป็นสีมงคลของชาวจีน สื่อถึงความโชคดี ความสุข และความเจริญรุ่งเรือง
การมอบอั่งเปา เป็นการแสดงออกถึงความปรารถนาดี และอวยพรให้ผู้รับมีความสุข มีสุขภาพแข็งแรง และประสบความสำเร็จในชีวิต

ธรรมเนียมการให้อั่งเปาในปัจจุบัน

*ผู้ใหญ่ หรือผู้ที่ทำงานแล้ว จะมอบอั่งเปาให้แก่เด็ก ๆ และผู้ที่อายุน้อยกว่า
*ไม่นิยมมอบอั่งเปาให้แก่ผู้ใหญ่ที่อายุมากกว่า
*ภายในครอบครัว พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย ลุงป้าน้าอา จะมอบอั่งเปาให้แก่ลูกหลาน
*นอกจากนี้ เจ้านาย หรือหัวหน้างาน อาจมอบอั่งเปาให้แก่ลูกน้อง เพื่อเป็นขวัญและกำลังใจ
*ปัจจุบัน มีการมอบอั่งเปาในรูปแบบดิจิทัล ผ่านแอปพลิเคชันต่างๆ เช่น WeChat Alipay เป็นต้น

ประเพณีการมอบอั่งเปา ไม่ได้เป็นเพียงแค่การให้เงิน แต่ยังเป็นการแสดงออกถึงความรัก ความห่วงใย และความผูกพัน ระหว่างผู้ให้และผู้รับ จึงเป็นธรรมเนียมปฏิบัติที่ยังคงสืบทอดต่อกันมา และเป็นส่วนหนึ่งของวัฒนธรรมจีนที่สำคัญ

ย้อนตำนาน "ปี" สัตว์ประหลาดแห่งวันสิ้นปี และที่มาของการจุดประทัดเสียงดังในประเพณีตรุษจีน

ในอดีตกาลอันยาวนาน มีสัตว์ประหลาดดุร้ายตนหนึ่งนามว่า "ปี" อาศัยอยู่ใต้ทะเลลึก เจ้าปีศาจตนนี้มีรูปร่างใหญ่โตน่าเกรงขาม เขี้ยวเล็บแหลมคมดุจใบมีด และส่งเสียงคำรามกึกก้อง ทุก ๆ ปลายปี เมื่อถึงคืนก่อนวันขึ้นปีใหม่ เจ้าปีศาจ "ปี" จะขึ้นมาจากทะเล ออกอาละวาดขย้ำผู้คน สร้างความหวาดกลัวไปทั่ว

ชาวบ้านต่างหวาดผวาเจ้าปีศาจร้ายตนนี้ พวกเขาพยายามหาทางหลบหนี บ้างก็หลบซ่อนตัวอยู่ในบ้าน บ้างก็หนีขึ้นเขา แต่ก็ไม่วายถูกเจ้าปีศาจ "ปี" จับกินเป็นอาหาร

จนกระทั่งวันหนึ่ง มีชายชราลึกลับผู้หนึ่งเดินทางมาถึงหมู่บ้าน เขาแนะนำให้ชาวบ้านใช้เสียงดัง แสงไฟ และสีแดง ในการขับไล่ปีศาจ "ปี"

ชาวบ้านจึงร่วมมือกันจุดประทัดเสียงดังสนั่นหวั่นไหว แขวนโคมไฟสีแดง และประดับตกแต่งบ้านเรือนด้วยสีแดงสด เมื่อเจ้าปีศาจ "ปี" ได้ยินเสียงดัง เห็นแสงไฟ และสีแดง ก็ตกใจกลัว รีบหนีกลับลงทะเลไป

นับแต่นั้นมา ชาวบ้านจึงยึดถือปฏิบัติตามคำแนะนำของชายชราลึกลับ โดยการจุดประทัด ประดับโคมไฟสีแดง และตกแต่งบ้านเรือนด้วยสีแดง ในช่วงเทศกาลตรุษจีน เพื่อเป็นการขับไล่ปีศาจ "ปี" และสิ่งชั่วร้ายต่าง ๆ รวมถึงเฉลิมฉลองวันขึ้นปีใหม่

ประเพณีเหล่านี้ได้สืบทอดต่อกันมาจนถึงปัจจุบัน กลายเป็นสัญลักษณ์แห่งการเริ่มต้นใหม่ และความเป็นสิริมงคลในวันตรุษจีน แม้ว่าเรื่องราวของปีศาจ "ปี" อาจเป็นเพียงตำนาน แต่ก็สะท้อนให้เห็นถึงภูมิปัญญาของชาวจีน ในการสร้างสรรค์วัฒนธรรมและประเพณี เพื่อความสุข ความสงบ และความหวัง ในการดำเนินชีวิต