รู้จัก BM-21 Grad: จรวดยุคคุณปู่ ที่ทหารเขมรยิงใส่ไทย

ในยุคที่เทคโนโลยีทางการทหารก้าวล้ำไปไกล ทั้งโดรนสังหาร ขีปนาวุธความเร็วเหนือเสียง หรือระบบ AI ในสนามรบ แต่กลับมี "คุณปู่" อาวุธจากยุคสงครามเย็นอย่าง BM-21 Grad หรือที่คนไทยคุ้นเคยในชื่อ เครื่องยิงจรวด BM-21 ที่ยังคงถูกใช้งานอย่างแพร่หลาย และเป็นภัยคุกคามจริงจัง โดยเฉพาะอย่างยิ่งในความขัดแย้งตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชา

กำเนิด "ลูกเห็บเหล็ก" จากยุคโซเวียต
BM-21 Grad (ภาษารัสเซีย "Град" แปลว่า "ลูกเห็บ") คือระบบเครื่องยิงจรวดหลายลำกล้องที่พัฒนาโดยสหภาพโซเวียต และเข้าประจำการครั้งแรกในปี 1963 หรือช่วงเดียวกับที่วงดนตรี The Beatles กำลังโด่งดัง มันถูกออกแบบมาเพื่อ ทำลายล้างเป้าหมายเป็นวงกว้าง โดยเน้นปริมาณมากกว่าความแม่นยำ

หัวใจของ BM-21 คือรถบรรทุกสมบุกสมบันรุ่น Ural-375D (และ Ural-4320) ที่ติดตั้งท่อยิงจรวดขนาด 122 มม. จำนวน 40 ท่อ สามารถระดมยิงจรวดทั้งหมด 40 นัดได้ภายในเวลาเพียง 20 วินาที สร้าง "ห่าฝนเหล็ก" ที่ทำลายล้างทุกสิ่งในพื้นที่ขนาดใหญ่เทียบเท่าสนามฟุตบอลหลายสนามได้ในพริบตา

"ยิงหมดไม่สนความแม่นยำ": ปรัชญาดั้งเดิมที่ยังคงทรงอานุภาพ
BM-21 ไม่ได้ถูกออกแบบมาเพื่อความแม่นยำสูงเหมือนจรวดนำวิถีในปัจจุบัน แต่ใช้ปรัชญา "Spray and Pray" คือการยิงจรวดออกไปให้ครอบคลุมพื้นที่เป้าหมายมากที่สุด เหมาะสำหรับทำลายกำลังพลที่รวมตัวกัน ที่ตั้งปืนใหญ่ หรือยานเกราะเบา ระยะยิงของจรวดมาตรฐานอยู่ที่ประมาณ 20 กิโลเมตร ซึ่งถือว่าค่อนข้างสั้นเมื่อเทียบกับระบบที่ทันสมัยกว่า ทำให้แท่นยิงมีความเสี่ยงที่จะถูกโจมตีตอบโต้

เหตุผลที่ "คุณปู่" BM-21 ยังไม่ยอมเกษียณ
แม้จะดูเก่าและล้าสมัย แต่ BM-21 Grad ยังคงถูกใช้งานอย่างแพร่หลายทั่วโลกด้วยเหตุผลสำคัญ 3 ประการ:

ราคาถูกและผลิตง่าย: ด้วยกลไกที่ไม่ซับซ้อน ทำให้ง่ายต่อการผลิต บำรุงรักษา และฝึกฝนทหารให้ใช้งานได้ง่าย หลายประเทศทั่วโลกได้ลอกเลียนแบบและผลิตรุ่นของตัวเองขึ้นมามากมายจนมันถูกขนานนามว่าเป็น "AK-47 แห่งวงการปืนใหญ่จรวด"

มีจำนวนมหาศาล: BM-21 ถูกผลิตและส่งออกไปทั่วโลกตลอดหลายสิบปีที่ผ่านมา ทำให้กลายเป็นอาวุธที่หาได้ง่ายในตลาดมืด และเป็นยุทโธปกรณ์พื้นฐานของกองทัพในหลายประเทศกำลังพัฒนา

อำนาจทางจิตวิทยา: เสียงคำรามกึกก้องจากการยิงจรวด 40 นัดต่อเนื่อง และภาพของห่าจรวดที่พุ่งเข้าใส่เป้าหมาย สร้างความตื่นตระหนกและทำลายขวัญกำลังใจของฝ่ายตรงข้ามได้อย่างมหาศาล แม้เทคโนโลยีจะเก่าแก่ แต่ผลกระทบทางจิตวิทยากลับมหาศาล

จากโซเวียตสู่ชายแดนไทย: ภัยคุกคามที่เกิดขึ้นจริง
สำหรับประเทศไทย BM-21 ไม่ใช่แค่อาวุธในข่าวต่างประเทศ แต่เป็น ภัยคุกคามที่เกิดขึ้นจริง ในเหตุการณ์ปะทะตามแนวชายแดนไทย-กัมพูชา หลายครั้งในอดีตจนถึงปัจจุบัน กองทัพกัมพูชาได้ใช้จรวด BM-21 ระดมยิงข้ามพรมแดนเข้ามายังฝั่งไทย สร้างความเสียหายต่อทรัพย์สิน และความหวาดกลัวให้แก่ประชาชนในพื้นที่

นี่คือเครื่องยืนยันชั้นดีว่า แม้จะเป็นเทคโนโลยีเก่าจากยุคสงครามเย็น แต่ BM-21 Grad ยังคงมีอานุภาพทำลายล้าง และสังหารผู้คนได้ไม่ต่างจากอาวุธสมัยใหม่ มันคือบทพิสูจน์ว่าในโลกแห่งสงคราม "ความทันสมัย" ไม่ใช่ปัจจัยเดียวที่ตัดสินประสิทธิภาพ ความเรียบง่าย ความทนทาน และปริมาณที่มหาศาล ทำให้ยุทโธปกรณ์รุ่นคุณปู่ชิ้นนี้ยังคงเป็นภัยคุกคามที่น่ากลัวในสนามรบได้จนถึงทุกวันนี้

BM-21 Grad จึงเป็นมรดกจากยุคสงครามเย็นที่ยังคงส่งเสียงคำรามเตือนเราว่า ความขัดแย้ง และอานุภาพการทำลายล้างนั้น ไม่เคยล้าสมัยไปตามกาลเวลาเลยแม้แต่น้อย