มหิดลวิจัยทำหมันยุงลายสำเร็จ

เมื่อวันที่ 2 พ.ค.ที่มหาวิทยาลัยมหิดล ศาลายา แถลงข่าวความก้าวหน้าของโครงการทำหมันยุงลายเพื่อลดไข้เลือดออกของมหาวิทยาลัยมหิดล โดยมี ศ.คลินิก นพ.อุดม คชินทร อธิการบดี กล่าวว่า โครงการทำหมันยุงลาย เป็นการวิจัยของศูนย์วิจัยเพื่อความเป็นเลิศ พาหะและโรคที่นำโดยพาหะ ของคณะวิทยาศาสตร์เนื่องด้วยประเทศไทยและทั่วโลกต่างมีปัญหาเรื่องการระบาดของโรคไข้เลือดออก ทำให้นักวิทยาศาสตร์ทั่วโลก พยายามค้นหาวิธีการ เพื่อควบคุมยุงลาย ซึ่งเป็นพาหะของไข้เลือดออก และโรคอื่นๆ ที่นำโดยยุงลาย ได้แก่ โรคไข้ปวดข้อยุงลาย หรือโรคไข้ชิกุนคุนยา โรคไข้ซิกา และโรคไข้เหลือง ซึ่งทางมหาวิทยาลัย มีความพร้อมศักยภาพในการจัดทำโครงการทำหมันยุงลายเพื่อลดไข้เลือดออกและโรคอื่นๆ ที่เกิดจากยุงลาย ให้เกิดประสิทธิภาพ

โดยขณะนี้กลุ่มวิจัยได้พัฒนายุงสายพันธุ์ ที่ผ่านการทดลองในห้องแล็ป และจะนำร่องในพื้นที่จริง เพื่อลดจำนวนยุงลายในธรรมชาติ รวมถึงเป็นการลดค่าใช้จ่าย จำนวนผู้ป่วยจากไข้เลือดออกทั้งไทยและต่างประเทศโครงการนำร่องทำหมันยุงลาย ถือเป็นครั้งแรกของประเทศไทย และครั้งแรกของโลกที่การทำหมันยุงลายแนวใหม่ 2 ขั้นตอน ทั้งฉายรังสีและฉีดเชื้อแบคทีเรียร่วมอาศัยสกุลโวบาเกีย ซึ่งวิธีการทำหมันยุงลายแนวใหม่นี้ ยังไม่มีการดำเนินการอย่างเป็นรูปธรรมในประเทศใดมากก่อน โดยเฉพาะกับยุงลายบ้าน และหากทีมวิจัยนำร่องในพื้นที่จริง ประสบความสำเร็จ ก็จะมีการขยายต่อในการจัดทำโรงงาน หรือฟาร์มผลิตทำหมันยุงลาย 2 ขั้นตอน แห่งแรกของโลก ที่จะช่วยลดจำนวนยุงลายในธรรมชาติ ศ.คลินิก นพ.อุดม กล่าวและว่าอย่างไรก็ตาม ขณะนี้ ทางมหาวิทยาลัยได้ประชุมเพื่อประสานความร่วมมือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องทั้งในประเทศ และต่างประเทศ โดยในประเทศได้ร่วมกับทาง ก.สาธารณสุข ในการผลักดันวิธีการควบคุมยุงลายแนวใหม่นี้ถูกนำไปใช้ได้จริง ส่วนต่างประเทศ ได้ร่วมกับผู้บริหารปรมาณูระหว่างประเทศ (ไอเออีเอ) ประเทศออสเตรีย ผู้เชี่ยวชาญในด้านการควบคุมยุงจากประเทศสวีเดน และ เพื่อช่วยเหลือในการดำเนินการโครงการดังกล่าวในประเทศไทยอย่างเป็นรูปธรรม อีกทั้ง ทางปรมาณูฯ ได้บริจาคเครื่องมือที่จะใช้ในการฉายรังสีเพื่อการทำหมันยุงให้กับประเทศไทยซึ่งมีมูลค่าประมาณ 35 ล้านบาท ที่จะช่วยฉายรังสีทำหมันยุงได้ครั้งละ 100,000 ตัวด้าน ศ.ดร.ยงยุทธ ยุทธวงศ์ อดีตรองนายกรัฐมนตรี และ รมว.กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี ในฐานะเป็นประธานที่ประชุมประสานความร่วมมือหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในประเทศไทย ในโครงการดังกล่าว กล่าวว่า การทำหมันยุงลายแนวใหม่ ถือได้ว่าไทยเป็นผู้นำของโลก เพราะที่ผ่านมา การทำหมันยุงลาย มีนักวิทยาศาสตร์หลายประเทศดำเนินการ แต่จะเป็นเพียงขั้นตอนเดียว หรือใช้วิธีการอื่นๆ ซึ่งหากทำได้จริงในพื้นที่จริง จะเป็นการลดจำนวนยุงลายในประเทศไทย รวมถึงแหล่งท่องเที่ยวอื่นๆ อย่างไรก็ตาม การทดลองปล่อยยุงลายสายพันธุ์ที่พัฒนาในพื้นที่ นำร่องนั้น ไม่ได้เป็นการเพิ่มจำนวนยุงลายอย่างแน่นอน เพราะยุงลายที่ปล่อยออกไปมีการทำหมัน ไม่ขยายพันธุ์ และเป็นยุงลายตัวผู้ที่ไม่กินแต่น้ำหวานและไม่กินเลือด จึงอยากให้ประชาชนมั่นใจ

รศ.ดร.ปัทมาภรณ์ กฤตยพงษ์ นักวิจัยคณะวิทยาศาสตร์ มม. ผู้พัฒนายุงลายสายพันธุ์ที่ต้านไข้เลือดและเชื้อ ไวรัสไข้เลือดออก และเชื้อไวรัสไข้ชิกุนคุนยาได้สำเร็จ กล่าวว่า การทำหมันยุงลายสายพันธุ์ใหม่นี้ ได้ใช้วิธีการทางเทคโนโลยีชีวภาพ ฉีดเชื้อแบคทีเรียร่วมอาศัยสกุลโวบาเกีย 2 สายพันธุ์ ซึ่งสกัดได้จากยุงลายสวนเข้าไปในยุงลายบ้าน หากปล่อยยุงลายบ้านตัวผู้ที่พัฒนาแล้วออกสู่ธรรมชาติ ยุงลายบ้านตัวผู้เหล่านี้จะไปผสมพันธุ์ยุงลายบ้านตัวเมียในธรรมชาติทำให้ยุงลายบ้านตัวเมียในธรรมชาติเป็นหมัน และลดจำนวนยุงลายบ้านที่เป็นพาหะนำโรคไข้เลือดออกลงอย่างรวดเร็วซึ่งจะมีผลให้ผู้ป่วยไข้เลือดออกลดลงด้วย อย่างไรก็ตาม การทำหมันยุงลายแนวใหม่นี้ จะทำถึง 2 ขั้นตอน เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด และมีความปลอดภัยมากที่สุด โดยนำยุงลายบ้านตัวผู้สายพันธุ์ใหม่ที่พัฒนาแล้วมาทำการฉายรังสีปริมาณอ่อนก่อนปล่อยสู่ธรรม เพื่อทำให้ตัวมันเองเป็นหมัน ไม่สามารถเผยแพร่ในธรรมชาติได้ ถึงแม้จะผสมพันธุ์ กับยุงลายบ้านตัวเมียสายพันธุ์ที่พัฒนาแล้วเหมือนกันก็ตาม และหากยุงลายบ้านตัวเมียสายพันธุ์ที่พัฒนาแล้วหลุดออกไปในธรรมชาติ ก็ไม่สามารถนำเชื้อไข้เลือดออกและเชื้อไข้ชิกุนคุนยาสู่คนได้ รวมถึงขะไม่กระทบกับสิ่งแวดล้อม ระบบนิเวศเนื่องจากยุงลายบ้านสายพันธุ์ที่พัฒนาแล้วซึ่งถูกปล่อยสู่ธรรมชาติจะตายภายใน 2-3 สัปดาห์และไม่แพร่พันธุ์ต่อเนื่องจากเป็นหมันขณะนี้เราได้มีการเพาะพันธุ์ยุงลายบ้านสายพันธุ์ใหม่ ในห้องทดลอง ได้ประมาณ 10000 ตัวและกำลังเพิ่มจำนวนขึ้นเรื่อยๆ ซึ่งทีมนักวิจัยจะสามารถปล่อยยุงลายบ้านตัวผู้ที่ถูกทำหมัน 2 ขั้นตอน ในโครงการนำร่องเพื่อลดจำนวนยุงลายบ้านในธรรมชาติ ณ ต.หัวสำโรง อ.แปลงยาว จ.ฉะเชิงเทรา เป็นที่แรกของโลกภายในปลายเดือน พ.ค.นี้ ก่อนที่จะมีการเก็บผลการทดลอง อีก 6 เดือนหลังจากปล่อยยุงลายบ้านในธรรมชาติ ซึ่งในการปล่อยครั้งนี้ คาดว่าจะปล่อยจำนวน 100 ตัว ต่อหลังคาเรือน

โดยสาเหตุที่เลือกพื้นที่ดังกล่าว เนื่องจากเป็นพื้นที่ที่อยู่ห่างไกลจากหมู่บ้านอื่นๆ ประมาณ 500 เมตร และได้มีการสำรวจ เก็บข้อมูลพื้นที่ดังกล่าวเป็นระยะเวลา 1 ปี พบว่า เป็นพื้นที่มีทั้งหมด 150 หลังคาเรือน และบ้านหลังหนึ่งจะพบยุงลายประมาณ 5-10 ตัว อีกทั้งยุงลายจะมีลักษณะติดบ้าน ถ้าอยู่บ้านไหนแล้วจะอยู่ที่นั้น หรือบินห่างออกไปเพียง 100-200 เมตร การเก็บข้อมูลหลังจากปล่อยยุงลายบ้านสายพันธุ์ใหม่ จึงสามารถได้ผลที่ชัดเจน ว่าลดจำนวนยุงลายได้จริงหรือไม่ เพราะไม่มียุงลายจากที่อื่นมาปะปนอย่างแน่นอน ทั้งนี้ หลังจากได้ผลการวิจัยแล้ว จะนำไปสู่การขยายผลไปพื้นที่ต่างๆ และจัดตั้งโรงงานผลิต เพื่อลดจำนวนผู้ป่วยโรคไข้เลือดออกและโรคชิกุนคุนยา รวมถึงโรคอื่นๆ ที่มียุงลายเป็นพาหะ รวมถึงจะเป็นครั้งแรกของโลกที่ประสบความสำเร็จในการทำหมันยุงลาย 2 ขั้นตอน รศ.ดร.ปัทมาภรณ์ กล่าว