เฉลยข้อสงสัย ปรากฏการณ์ หมอกธุมเกตุ คืออะไร เกิดขึ้นได้ยังไง!?
หมอกธุมเกตุ แท้จริงแล้วเป็นหมอกที่เกิดจากดาวหางปรากฏให้เห็นบนท้องฟ้า ปรากฏการณ์ที่เกิดขึ้นในวันสวรรคตของพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 นั้นไม่ใช่หมอกธุมเกตุ
ทางทีมงาน Spaceth.co ได้ทำการสอบถามข้อมูลจากคุณ Amaresh Kalaputra ผู้ได้ทำการเขียนอธิบายคำ "ธุมเกตุ" ไว้ในกลุ่มเฟสบุ๊คภาษาและวรรณคดีสันสกฤต ได้ความว่าแท้จริงแล้วคำว่าธุมเกตนั้นประกอบมาจากคำว่า ธูม แปลว่าควันหรือไอน้ำ และคำว่าเกตุ หมายถึงดาวหาง ธง หรือเปลวไฟอันมีแสงสว่าง
ทางทีมงานได้สอบถามการอ้างอิงเพิ่มเติมจากสำนักงานราชบัณฑิตยสภา ได้ข้อมูลมาว่า ธุมเกต หรือธูมเกตุนั้น แปลว่า ไฟ, ดาวหาง, ดาวตก, สิ่งที่เป็นหมอกเป็นควันเกิดขึ้นในอากาศผิดธรรมดามีรูปคล้ายธงเป็นต้น
ดังนั้น ธูมเกตุ หรือ ธุมเกต มีความหมายว่าดาวหางซึ่งหางของมันก็คือฝุ่นละอองหรือไอน้ำที่ได้รับความร้อนจากดวงอาทิตย์ปรากฏให้เห็นในขณะที่มันเคลื่อนที่เข้ามาในระบบสุริยะชั้นใน โดยมนุษย์เราคุ้นชินกับการเห็นดาวหางมาในเวลาช้านาน และเป็นเรื่องราวปรากฏอยู่ในทุกวัฒนธรรมและเชื้อชาติ
คุณ Amresh ว่าอธิบายเพิ่มเติมว่า "หมอกธูมเกตุ" ได้ถูกหยิบยกขึ้นมาใช้ในวันสวรรคตของพระเจ้าอยู่หัวรัชกาลที่ 9 นั้น เป็นการหยิบคำจากเรื่องสี่แผ่นดินมาใช้โดยไม่ได้ศึกษาถึงความหมายที่แท้จริงเสียก่อน ซึ่งอาจจะทำให้เกิดความเข้าใจผิดในที่มาของคำได้
สรุปได้ว่า ตามที่ได้มีการอ้างปรากฏการหมอกธุมเกตุว่าเคยเกิดขึ้นครั้งเมื่อพระเจ้าแผ่นดินสวรรคตนั้น หมายถึงลางบอกเหตุจากปรากฏการบนท้องฟ้า มิใช่ปรากฏการหมอกบดบังแสงบนพื้นดินตามที่เข้าใจกัน
ทีมงาน Spaceth.co ทำการวิเคราะห์เพิ่มเติมว่าเนื่องจากปรากฏการดาวหางและดาวตก อาจยังไม่เป็นที่เข้าใจและถูกจำแนกว่าเป็นคนละปรากฏการกัน คำว่าธุมเกตุ ถึงถูกใช้ในการเรียกดาวหางด้วยเช่นกัน ทั้งที่ตามบริบทแล้ว ธุมเกต น่าจะนำมาใช้อธิบายปรากฏการผีพุ่งไต้, ดาวตก มากกว่า เนื่องจากมีคำที่บ่งบอกถึง ควันและการเผาไหม้
Spaceth.co ได้นำเรื่องราวนี้มาบอกเล่าก็เพื่อเตือนให้สังคมร่วมกันใช้ภาษาไทยให้ถูกต้องโดยศึกษาข้อมูลก่อนการหยิบคำมาใช้โดยเฉพาะคำยากอันเป็นมรดกทางภาษาที่ทรงคุณค่าและสามารถบันทึกเรื่องราวทางประวัติศาสตร์ไว้ได้
ขอบคุณที่มาจากบทวิเคราะห์ กลุ่มเฟสบุ๊คภาษาและวรรณคดีสันสกฤต และ พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน สำนักงานราชบัณฑิตยสภา