โคนันทิวิศาล

ในอดีตกาลนานมาแล้ว

มีพราหมณ์คนหนึ่งได้ลูกวัวมาเลี้ยงแกมีความรักดังลูก ให้กินข้าวต้มข้าวสวยเหมือนมนุษย์ และตั้งชื่อว่า นันทิวิศาล โคนันทิวิศาลเติบโตขึ้นโดยลำดับ และมีกำลังวังชาแข็งแรงอย่างยิ่ง มันตั้งใจจะตอบแทนบุญคุณที่พราหมณ์ที่ได้เลี้ยงดูตั้งแต่เล็กจนเติบใหญ่

อยู่มาวันหนึ่ง โคได้ให้พราหมณ์ไปท้าพนันกับเศรษฐี

โดยวางเงินกันหนึ่งพัน พราหมณ์ได้ทำตามสั่ง ครั้นได้เวลาเขาก็บรรทุกเกวียน 100 เล่ม เต็มด้วยกรวดทราย แล้วจูงโคไปอาบน้ำ เอาพวงมาลัยมาคล้องคอ เสร็จแล้วนำไปเทียมเกวียนยกปะฏักทำท่าเหมือนจะแทง พร้อมกับขู่สำทับด้วยคำหยาบว่า "ไอ้โคโกง เอ็งจงลากเกวียนออกไปจากที่นี่เร็วเข้า" ฝ่ายโคได้ยินคำพูดเช่นนั้นก็เดือดดาลในใจว่า "พราหมณ์คนนี้เรียกเราผู้ไม่โกงว่าเป็นโคโกง" ดังนี้หาสมควรไม่ ก็สิ้นกำลังใจ ยืนนิ่งไม่ยอมก้าวเดิน พราหมณ์จะออกปากไล่ยังไงก็เฉย
 
เป็นอันว่าวันนั้นพราหมณ์แพ้พนันต้องเสียเงินให้กับเศรษฐีตามสัญญา

เขาจึงปล่อยโคนันทิวิศาลไป ส่วนตัวเองก็เดินคอตกกลับบ้าน ด้วยความเศร้าสร้อยไม่เป็นอันกินอันนอน ได้แต่ซบเซาอยู่ทุกวัน โคนันทิวิศาลรู้ข่าวจึงกลับมา เห็นพราหมณ์นอนซบเซาอยู่ โคจึงพูดว่า นับแต่ข้าพเจ้ามาอยู่ในบ้านของท่านจนถึงวันนี้ ได้เคยสร้างความเสียหายให้กับท่านบ้างหรือไม่ พราหมณ์ตอบว่า ไม่มีเลย โคจึงกล่าวว่า ถ้าอย่างนั้นทำไมท่านจึงเรียกข้าพเจ้าว่าเป็นโคโกง การที่ท่านแพ้พนันเป็นความผิดของท่านเอง ถ้าท่านรู้สึกผิดดังนี้แล้ว จงกลับไปพนันกับเศรษฐีอีกด้วยทรัพย์ 2000  ทั้งกำชับให้พราหมณ์พูดแต่คำเพราะๆ อย่าได้พูดคำหยาบเหมือนที่เคย ข้าพเจ้าจะทำให้ท่านชนะเศรษฐีให้จงได้

เมื่อได้ฟังคำของโคพราหมณ์ก็ได้ไปท้าพนันกับเศรษฐีใหม่ด้วยทรัพย์ 2000 แล้วนำโคนันทิวิศาลเข้าเทียมเกวียน ส่วนตัวเองขึ้นั่งบนเกวียน เอามือลูบหลังโคแล้วกล่าวอย่างไพเราะนิ่มนวลว่า "ลูกเอ่ย เจ้าจงลากเกวียน 100 เล่มนี้ไปเถอะ พ่อพร้อมแล้ว" โคได้ยินดังนั้นก็เกิดกำลังใจ ลากเกวียนจากที่ไปไม่รอช้า ทำให้พราหมณ์ชนะเศรษฐีได้ทรัพย์ไป 2000 จัดเป็นกำไรเสีย 1000 แล้วพราหมณ์ก็นำโคนันทิวิศาลกลับบ้านของตน ด้วยความโสมนัส ยินดีปรีดาเป็นที่สุด

ข้อคิดที่ได้จากนิทานธรรมะเรื่องนี้คือ

อันว่าธรรมดาคำหยาบคายนี้ ย่อมไม่เป็นที่พึงพอใจของผู้ใด อย่าว่าแต่มนุษย์เลย แม้แต่สัตว์เดรัจฉาน ก็ไม่ชอบคำหยาบคาย ดั้งนั้น ไม่ว่าเวลาใด บุคคลควรกล่าวแต่ถ้อยคำที่ไพเราะอ่อนหวานและนิ่มนวลเป็นที่พึงพอใจของผู้อื่น ไม่ควรกล่าวถ้อยคำที่หยาบคายและแข็งกระด้างไม่เป็นที่พึงพอใจของผู้อื่นเป็นอันขาด ดังตัวอย่างนิทานที่กล่าวไว้ข้างต้น...

ขอขอบคุณที่มา : เว๊ปไซต์ธรรมะไทย