อัลไซเมอร์ถือเป็นโรคที่บั่นทอนทั้งทางร่างกายและจิตใจ ไม่ได้ทำลายเฉพาะผู้ป่วยแต่ทำลายคนใกล้ชิดของผู้ป่วยอย่างยากที่จะทน
ลูกของคนไข้อัลไซเมอร์คนหนึ่งพูดถึงอัลไซเมอร์ว่ามันคือขโมยที่เข้ามาขโมยวิญญาณ ขโมยหัวใจของคนที่เรารักไปนี่คือ อัลไซเมอร์-โรคที่ไม่มีใครอยากเป็น และไม่อยากให้คนที่รักเป็น
อัลไซเมอร์ (Alzheimer) อย่าให้เป็นเรา
” นวลศรี อนันตกูล” เล่าถึงผู้เป็นพี่สาว “จรัสศรี อนันตกูล” ว่าพี่สาวเป็นคนเก่ง
เป็นคนสวยโดยสมัยที่ยังสาวก็ยิ่งสวยและมีเสน่ห์ เรียนจบปริญญา โทแล้วเข้าทำงานรับราชการที่กรมพัฒนาที่ดินในตำแหน่งนักวิทยาศาสตร์วิจัยดิน ขับรถเก่ง เปรี้ยวและกล้าตัดสินใจแต่แล้วก่อนที่จะเกษียณสัก 5-6 ปี จรัสศรีเริ่มมีอาการหลงลืม รถขับกลับบ้านชนยับเยินมาทีเดียวแต่เมื่อถามก็ตอบไม่ถูกว่าเกิดอะไรขึ้น
หนักๆ เข้าก็ลืมวิธีขับรถโดยขณะที่ขับรถไปด้วยกันนั้นเอง
ก็ขับต่อไม่ถูกกรีดเสียงตะโกนเสียงแหลมด้วยความตกใจสุดขีดว่า “ฉันขับต่อไปไม่ได้ ไม่รู้วิธีขับรถ!” ทุกวันนี้ จรัสศรีเป็นคนป่วยโรคอัลไซเมอร์เกือบขั้นสุดท้ายแล้ว นั่นคือ ไม่ สามารถจดจำในสิ่งใดได้ ลืมสิ้นทุกคนที่เคยรู้จัก ลืมวิธีการกิน การเดิน การพูด ชีวิตประจำวัน เป็นไปอย่างยากลำบากทั้งตัวผู้ป่วยเองและผู้ดูแลนวลศรีต้องอาบน้ำป้อนข้าว ดูแลทุกอย่างทั้งการขับถ่าย
และเมื่อเห็นแววตาพี่สาวคือจรัสศรีมองมายังตนแล้วนวลศรีก็อดสะท้อนใจไม่ได้เพราะแววตานั้น ไร้สิ้นซึ่งความหมายและความจดจำใดๆนี่คือ ความน่าสะพรึงกลัวของอัลไซเมอร์ ที่หากไม่อยากเป็นก็ต้องป้องกันตั้งแต่ยังไม่มีอาการทำอย่างไร สมองไม่เสื่อม
พญ.สิรินทร ฉันศิริกาญจน นายกสมาคมผู้ดูแลผู้ป่วยสมองเสื่อม
กล่าวว่าเนื่องจากปัจจุบันยังไม่ทราบสาเหตุที่แท้จริงของโรค จึงยังไม่มีวิธีป้องกัน อย่างไรก็ตามโรคสมองเสื่อมจากหลอดเลือดสมองตีบ ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของ โรคสมองเสื่อมในคนไทยสามารถป้องกันได้โดยการรับประทานอาหารที่เหมาะสม การออกกำลังกาย การเลิกบุหรี่และการงดดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์อย่างเด็ดขาด
1. รับประทานอาหารที่ช่วยลดและชะลอความเสื่อมของเซลล์สมอง
และสารสื่อประสาท พบในธัญพืชต่างๆ จมูกข้าวสาลี ถั่วลิสง ข้าวกล้อง มันฝรั่ง กล้วย กะหล่ำปลี นมสด ผักต่าง ๆ ช็อกโกแลต ขณะเดียวกันก็หลีกเลี่ยงอาหารไขมันสูง อาหารจำพวกแป้ง น้ำตาล ของหวาน ผลไม้รสหวานจัดโดยพยายามทานอาหารให้ครบ 5 หมู่ สำหรับโปรตีน เน้นเนื้อปลาบ่อยครั้งที่ผู้สูงอายุไม่เจริญอาหารเนื่องจากขาดความกระตือรือล้นที่จะรับประทานหาสาเหตุให้พบและแก้ไข พึงสังวรว่าสารอาหารในแต่ละมื้อจำเป็นต่อสมอง ของท่าน
2. หลีกเลี่ยงอาหารรสเค็ม ของหมักดอง และอาหารที่ใส่ผงชูรส
หลีกเลี่ยงกาเฟอีนในเครื่องดื่มพวกชากาแฟหรือโคล่า เพราะอาหารและเครื่องดื่มเหล่านี้ ทำให้ร่างกายขาดน้ำได้ส่งผลให้วิตามินแร่ธาตุที่สำคัญ เช่น วิตามินบีรวม โปแตสเซียม สังกะสี ถูกทำลาย สมองทำงานแย่
3. ออกกำลังกายสม่ำเสมอ โดยผู้สูงอายุสามารถออกกำลังเบาๆ
เช่นทำโยคะ หรือไทเก๊กที่เหมาะสมกับสุขภาพกาย ควบคุมน้ำหนักตัวไม่ให้เกินพิกัด
4. การควบคุมอาหารทำควบคู่กับการลดความเครียด
ส่วนบุหรี่และแอลกอฮอล์งดเด็ดขาด
5. อย่าลืมดูแลตัวเองด้านจิตสังคม ด้วย รวมทั้งด้านกายภาพบำบัด
และกิจกรรมฟื้นฟูความจำจัดกิจกรรมสำหรับตัวเองให้ใช้ความคิดอย่างสม่ำเสมอ เช่นคิดเลขเมื่อไปจ่ายตลาด บวกเลขทะเบียนรถ นับเลขถอยหลังจาก 500-1 เป็นต้น นอกจากนี้การเข้ากิจกรรมสังคมในทุกเรื่อง เช่น ร้องเพลง เล่นเกม เต้นรำ ฯลฯมีส่วนสำคัญต่อการป้องกันโรคสมองเสื่อมได้ทั้งสิ้น
แบบทดสอบต่อไปนี้
แปลจากบทความใน British Medical Association โดย ชาญกัญญา ตันติลีปิกร ( วท.ม.จิตวิทยาคลินิก) สถาบันวิจัยและพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีมหาวิทยาลัยมหิดล และ พญ.โสภา เกริกไกรกุล หน่วยประสาทวิทยา วิทยาลัยแพทยศาสตร์ กรุงเทพฯ และวชิรพยาบาล
ขอย้ำว่าเป็นแบบทดสอบเบื้องต้นเท่านั้น ซึ่งแม้จะตอบว่า “ใช่” ทุกข้อก็ไม่ได้หมายความว่าจะเป็นอาการของอัลไซเมอร์ ทุกกรณีไปเนื่องจากการวินิจฉัยโรคจะมีปัจจัยเรื่องความถี่ที่ต้องนำมาพิจารณาด้วย
- หาของใช้ในบ้านไม่พบ
- จำสถานที่ที่เคยไปบ่อยๆ ไม่ได้
- ต้องกลับไปทบทวนงานที่แม้จะตั้งใจทำซ้ำถึง 2 ครั้ง
- ลืมของที่ตั้งใจว่าจะนำเอาออกไปนอกบ้านด้วย
- ลืมเรื่องที่ได้รับฟังมาเมื่อวานนี้หรือเมื่อ 2-3 วันก่อน
- ลืมเพื่อนสนิทหรือญาติสนิทหรือบุคคลที่คบหากันบ่อยๆ
- ไม่สามารถเข้าใจเนื้อเรื่องในหนังสือพิมพ์หรือวารสารที่อ่าน
- ลืมบอกข้อความที่คนอื่น วานให้มาบอกอีกคนหนึ่ง
- ลืมข้อมูลส่วนตัวของตนเอง เช่น วันเกิด ที่อยู่
- สับสนในรายละเอียดของเรื่องที่ได้รับฟังมา
- ลืมที่ที่เคยวางสิ่งของนั้นเป็นประจำ หรือมองหาสิ่งของนั้นในที่ที่ไม่น่าจะ วางไว้
- ขณะเดินทางหรือเดินเล่นอยู่ในอาคารที่เคยไปบ่อยๆ มักเกิดเหตุการณ์หลงทิศ
ขอขอบคุณสาระดีดีจาก
เวิร์ดเพรส.คอม