หนุ่มน้อยชาวกรีก ผู้กุมหัวใจจักรพรรดิโรมัน

เฮเดรียนมอบความรักอย่างลึกซึ้งแก่แอนทิโนอุส ทั้งมอบการศึกษา ความรู้พื้นฐาน และทักษะทางสังคมในราชสำนัก มอบของขวัญสูงค่าต่าง ๆ รวมถึงทักษะเรื่องเพศให้แก่เขาด้วย เพียง 2 ปีหลังการศึกษา เฮเดรียนพาแอนทิโนอุสออกจากกรุงโรมที่วุ่นวายมาอยู่ในคฤหาสน์อันหรูหราบนเนินเขาซึ่งตั้งอยู่ไม่ไกลจากตัวเมือง ที่แห่งนี้เพียบพร้อมด้วยสวนพฤกษชาติ สระน้ำ น้ำตก น้ำพุ มีห้องนอน ห้องชุด ห้องจัดเลี้ยง พื้นประดับกระเบื้องโมเสค จิตรกรรมฝาผนังอันงดงาม (Fresco) และอ่างน้ำอุ่น

คฤหาสน์ยังเต็มไปด้วยผู้รับใช้ทั้งบริกร พ่อครัว และคนสวนอีกมากมาย มีคอกม้าและผู้ดูแลสำหรับการออกไปล่าสัตว์ซึ่งเป็นกิจกรรมที่จักรพรรดิทรงโปรดปราน เฮเดรียนพาแอนทิโนอุสติดตามพระองค์ไปทุกที่และทุกครั้งหากเดินทางออกจากกรุงโรม จากสิ่งที่จักรพรรดิมอบให้หนุ่มน้อย แทบไม่ต้องสงสัยเลยว่าแอนทิโนอุสมอบความรักของตนแก่เฮเดรียนหรือไม่

ค.ศ. 127 ระหว่างที่เฮเดรียนพาแอนทิโนอุสเดินทางท่องเที่ยวทั่วคาบสมุทรอิตาลี จักรพรรดิทรงล้มป่วยด้วยโรคปริศนาและมีอาการเรื้อรังตั้งแต่ตอนนั้น หมอหลวงทั้งหลายพยายามหาวิธีรักษาแต่ไม่สามารถทำให้โรคหายขาดได้ กระทั่งโรคนี้นำพาให้เฮเดรียนเข้าร่วมลัทธิลึกลับลัทธิหนึ่งในดินแดนกรีก แน่นอนว่าแอนทิโนอุสอยู่ข้างกายเฮเดรียนตลอด หลังจบพิธีกรรมบางอย่างคณะเดินทางของจักรพรรดิออกจากกรีซไปสู่แคว้นจูเดียและซีเรียทางตะวันออกของจักรวรรดิโรมัน ก่อนวกลงใต้มายังอียิปต์ในเดือนสิงหาคม ค.ศ. 130 ข้อสันนิษฐานส่วนใหญ่เห็นตรงกันว่าการเดินทางครั้งนี้เกี่ยวข้องกับโรคปริศนานั้นแน่นอน

เฮเดรียนสนใจศาสตร์และพิธีกรรมอียิปต์นี้มาแล้ว เป็นไปได้สูงว่าพระองค์เสด็จมาถึงอียิปต์เพื่อหาวิธีรักษาโรคลึกลับนั้น จักรพรรดิถือโอกาสพาแอนทิโนอุสไปเยี่ยมชมหลุมฝังศพของปอมเปย์ (Pompey) แม่ทัพคนสำคัญของโรมัน ต่อด้วยสักการะโลงศพของอเล็กซานเดอร์มหาราช (Alexander the Great) ก่อนล่องเรือในคลองคาโนพิค (Canopic canal) และล่าสัตว์ด้วยกัน แต่มีเหตุการณ์ระทึกขวัญเกิดขึ้นระหว่างการล่าเมื่อแอนทิโนอุสถูกสิงโตจู่โจม เฮเดรียนช่วยเหลือและปกป้องเขาได้ทันพร้อมลงมือสังหารสิงโตตัวนั้นด้วยพระองค์เอง

ที่เมืองเฮลิโอโปลิส (Heliopolis) ในอียิปต์ นักบวชชื่อ Pachrates ได้ปรุงยาและทำพิธีบางอย่างเกี่ยวกับการรักษาโรคของเฮเดรียน คณะของพระองค์เคลื่อนต่อไปยังเมืองเฮอโมโปลิส (Hermopolis) เพื่อบูชาเทพทอธ (Thoth) และเทพโอซิริส (Osiris) พร้อมจัดพิธีบวงสรวงและการเฉลิมฉลองอย่างยิ่งใหญ่ แต่ระหว่างงานเฉลิมฉลองนี้เอง จักรพรรดิต้องพบกับการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่

วันที่ 22 ตุลาคม ค.ศ. 130 ศพของแอนทิโนอุสถูกพบลอยมาตามแม่น้ำไนล์ เหตุการณ์นี้นำความโศกเศร้าอย่างยิ่งใหญ่มาสู่เฮเดรียน แอนทิโนอุสเสียชีวิตอย่างเป็นปริศนาด้วยวัยเพียง 20 ปี แน่นอนว่าเขาจมน้ำ แต่สาเหตุการจมน้ำไม่สามารถสรุปได้ นักประวัติศาสตร์โรมันหลายคนให้สังเกตต่างกันออกไป บ้างอ้างว่าอาจเกี่ยวข้องกับโรคประหลาดของเฮเดรียนกับลัทธิลึกลับที่พระองค์เข้าร่วม หรืออาจมีพ่อมดหมอผีบางคน (อาจเป็น Pachrates ?) ชี้นำว่าการสละชีวิตของคนรักในแม่น้ำไนล์จะช่วยรักษาโรคหรือยืดอายุให้จักรพรรดิได้

แต่ข้อสังเกตทั้งหลายเป็นเพียงทฤษฎี หากการบูชายัญคนรักเป็นเรื่องจริง ก็ไม่มีหลักฐานใด ๆ บ่งชี้ได้ว่าศาสตร์มืดนี้ถูกเสนอให้เฮเดรียนหรือแอนทิโนอุสรับรู้ หรือการดิ่งแม่น้ำไนล์เกิดจากความสมัครใจเพราะความรักอันยิ่งใหญ่ของแอนทิโนอุสหรือไม่ แต่ไม่ว่าจะเป็นการเสียสละหรืออุบัติเหตุ หลังเหตุการณ์นั้นสุขภาพของเฮเดรียนกลับดีขึ้นจริง เพราะพระองค์ยังมีอายุสืบต่อมาอีก 8 ปี

หลังการเสียชีวิตศพของแอนทิโนอุสถูกทำเป็นมัมมี่และนำกลับกรุงโรมพร้อมเฮเดรียนคู่รักของเขา หลักฐานที่แสดงให้เห็นว่าการตายของแอนทิโนอุสคือความสูญเสียอันยิ่งใหญ่ของเฮเดรียนคือการที่จักรพรรดิทรงรับสั่งช่างให้สร้างประติมากรรมรูปเหมือนแอนทิโนอุสขึ้นมามากมาย นำชื่อของแอนทิโนอุสไปตั้งเป็นชื่อหมู่ดาว มีการสร้างเมืองแอนทิโนโปลิส (Antinopolis) เพื่อเป็นเกียรติแก่เขาริมฝั่งแม่น้ำไนล์ ณ จุดที่เขาจมน้ำ ยิ่งไปกว่านั้นมีการยกย่องให้แอนทิโนอุสเป็นเทพองค์หนึ่งด้วย

สถานะความเป็นเทพของแอนทิโนอุสในสังคมโรมันโดยเฉพาะพื้นที่ประเทศอียิปต์จริงจังอย่างมาก ลัทธิความเชื่อในการบูชาแอนทิโนอุสค่อย ๆ เติบโตและแพร่หลาย มีการผูกดวงวิญญาณเทพของเขาเข้ากับตำนานเทพโอซิริส (Osiris) ของอียิปต์ รวมถึงเทพไดโอนีซุส (Dionysos) เฮอเมส (Hermes) และซิลวานุส (Silvanus) ของกรีก-โรมัน ความเป็นเทพของแอนทิโนอุสจึงแพร่กระจายและเป็นที่นิยมอย่างรวดเร็วจากบริเวณอียิปต์ไปสู่พื้นที่ต่าง ๆ ทั่วจักรวรรดิโรมัน กล่าวได้ว่าหนุ่มน้อยชาวกรีกตายจากความเป็นมนุษย์ แต่ฟื้นคืนชีพในฐานะเทพเจ้าจากความรักที่เฮเดรียนมีให้เขานั่นเอง